تمام مراحل پرورش قارچ سفید

تولید و پرورش قارچ های خوراکی و دارویی در دو دهه اخیر از لحاظ کمی و کیفی به رشد قابل قبولی رسیده است .تا سی سال پیش از هر متر مربع بستر قارچ دکمه ای، حدود 10 کیلوگرم قارچ برداشت می شد اما اکنون این مقدار به برداشت 30 کیلو گرم از هر بستر رسیده است .

تولید و کشت و پرورش قارچ ها به دلیل عدم محدودیت کشت و پرورش قارچ در ایران، با آینده رو به رشدی مواجه خواهد شد. منظور از عدم محدودیت ، عدم وجود محدودیت های کشاورزی مانند زمین مرغوب و آب و محدودیت های زمانی و مکانی و فصلی است.

 

مراحل پرورش قارچ صنعتی چیست ؟

مراحل پرورش قارچ با زمان های قدیم فرقی نکرده است، اما مراحل برداشت آن با گذشت زمان دستخوش تغییر شده است. از جمله مهم ترین این تغییرات می توان به تهیه کمپوست آماده برای پرورش دهندگان اشاره کرد .به این ترتیب مراحل پرورش قارچ را در 5 مرحله شرح خواهیم داد:

 

مرحله اول : تهیه کمپوست

اولین سوالی که پیش می آید آن است که کمپوست چیست ؟ به خاک بسیار غنی که در باغ ها و زمین های کشاورزی به عنوان کود به کار برده می شود ، کمپوست می گویند . رشد قارچ ها با کمپوست آغاز می شود و کود اسب از مواد اولیه اصلی برای آماده سازی آن است .سپس مواد دیگری نظیر کاه ، ژیپس (گچ) ، کود مرغی و آب به کود اسب اضافه می شود .

برای بهبود ساختار کمپوست از کاه استفاده می شود و ژیپس را برای تنظیم خاصیت اسیدی کمپوست اضافه می کنند .امکان استفاده از کود مرغ به جای کود اسب نیز وجود دارد. کمپوستی که با افزودن مواد ذکر شده تهیه می شود حاوی مواد مغذی است و همانند خاک جنگل برای رشد قارچ ها مناسب است.در واقع یک متر مکعب کمپوست (حدود 90 کیلوگرم) می تواند تا 35 کیلوگرم قارچ تولید کند .امکان استفاده مجدد از کمپوست بعد از برداشت قارچ وجود ندارد.

 

مرحله دوم: بذر پاشی

برای از بین بردن باکتری های موجود در کود ، کمپوست ها را از یک تونل با دمای 60 تا 75 درجه سانتی گراد می گذرانند و به نوعی آنها را پاستوریزه می کنند .کمپوست با هدف طی شدن مراحل بلوغ، 6 روز داخل تونل باقی می ماند و سپس بذراسپان (بذری حاوی توده ای مولد قارچ (موسوم به میسلیوم یا Mycelium) با آن مخلوط می شو. برای مخلوط شدن کامل مولد قارچ با کمپوست، مخلوط را به تونل دیگری منتقل می کنند.میسلیوم رشد بسیار سریعی دارد و بعد از تقریبا دو هفته به طور کامل در کمپوست پراکنده می شود و به حالتی مناسب برای پرورش قارچ می رسد.

به دلیل پیچیده بودن فرآیند ذکر شده ، پرورش‌دهندگان قارچ، بذر مورد نیاز برای پرورش قارچ را تولید نمی کنند و آن ها را از کارخانه هایی به کمک تلقیح دانه توسط هاگ ها بذر مورد نیاز را تولید می کنند، می خرند. ابتدا دانه ها به منظور جلوگیری از آفت و حفظ رطوبت استرلیزه می شوند .10 کیلوگرم هاگ به تلقیح 500 کیلوگرم دانه منجر میشود و دانه‌های حاصل را باید در کیسه‌ای به مدت ۲ هفته و در دمای ۲۵ درجه سلسیوس قرار گیرند. پس ازآن،‌ کیسه‌ها را به محیطی سرد مانند یخچال با دمای ۲ درجه سانتی‌گراد انتقال می دهند تا سخت شوند. با این کار، بدون از دست دادن میسلیوم‌ها،‌ تا ۶ ماه می‌توان از این بذرها استفاده کرد.

 

 

مرحله سوم : تهیه بستر قارچ

انتقال کمپوست های تهیه شده به جعبه های بزرگ فولادی موسوم به بستر قارچ (Mushroom Beds) در این مرحله انجام می شود.این بستر ها را در اتاق های تاریک موسوم به سلول قرار می دهند .دمای سلول باید در 23 درجه سانتی گراد نگه داشته شود و به منظور حفظ رطوبت لایه ای از کود گیاهی (خاک پوششی) را در بالای کمپوست قرار می دهند .20 تا 25 لیتر آب در هر دو متر مربع از این سلول ها به منظور فراهم کردن رطوبت بیشتر فراهم می شود .پس از طی شدن این فرآیند قارچ ها دو روز فرصت دارند تا به تکمیل فرآیند رشد خود بپردازند .

 

 

مرحله چهارم :پین دهی

قارچ ها معمولا در فصل پاییز رشد می کنند .در نتیجه با القا فصل پاییز به قارچ ها می توان به پرورش آنها کمک کرد.برای اینکار دمای سلول را در طول چهار روز ، به آرامی از 23 درجه سانتیگراد به 17 درجه می رسانند .با کم کردن دمای محیط ، رشد میسلیوم ها تکمیل می شود .

حال نوبت به شوک دهی می رسد . کاهش دما باعث ایجاد شوک و رویش قارچ ها می شود .رشد میسیسلیوم ها در اوایل پاییز شروع می شود و با شروع فصل آبان ،رشد آن تکمیل می شود . میسلیوم ها شروع به جوانه زدن می کنند و در نهایت تبدیل به قارچ می شود.

 

 

مرحله پنجم : برداشت محصول

بعد از انجام تمام مراحل بالا ، دما را در 18 درجه سانتی گراد نگه می دارند و تحت این شرایط قارچ ها طول ک هفته سه سانتی متر رشد خواهند کرد .پس از گذشت سه هفته از رشد ، اولین فلاش (Flush) از قارچ برداشته می شود.

برای فروش تازه قارچ ها، آنها را به صورت دستی برداشت می کنند و برای استفاده قارچ ها در کنسرو ، برداشت مکانیکی انجام می شود .در صورت برداشت دستی قارچ ها ، بستر قارچ حفظ می شود .شما می توانید در یک ساعت بین 18 تا 30 کیلوگرم قارچ را بصورت دستی برداشت کنید .

فلاش دوم برداشت 9 روز پس از فلاش اول انجام می شود . ابتدا سلول به کمک بخار پاستوریزه می شود و در طول این فرآیند دمای سلول برای 8 ساعت به 70 درجه سلسیوس می رسد .پس از پاستوریزه کردن ، کمپوست از بستر حذف می شود .

 

معرفی انواع قارچ های خوراکی پرورشی

در ادامه به انواع قارچ خوراکی پرورشی در ایران اشاره می کنیم:

قارچ قهوه ای پرورشی

قارچ قهوه ای دارای کلاهک قهوه ای روشن است و علاوه برگوشتی بودن دارای مواد معدنی ، فیبر و پروتئین نیز می باشد و چربی و کربوهیدرات آن تقریبا صفر است.

قارچ دکمه ای سفید

اکثر کارآفرینان قارچ دکمه ای سفید را برای پرورش انتخاب می کنند. مصرف اکثر مردم نیز از این نوع قارچ می باشد . قارچ از نوع گوشتی است و دارای ویتامین های ویتامین A-B-C-D-E-K، پروتئین و کربوهیدرات می باشد.

قارچ صدفی پرورشی

قارچ صدفی دارای ارزش غذایی زیادی است و خاصیت درمانی نیز دارد .پرورش این نوع قارچ آسان است و حتی امکان پرورش آنها در منزل هم وجود دارد .این نوع قارچ دارای ویتامین D، پروتئین، کلسیم، آهن، پتاسیم و فسفر می باشند.

قارچ شیتاکه

این نوع از قارچ وحشی است اما نوع پرورشی آن نیز در ایران وجود دارد .این قارچ دارای خاصیت انتی اکسیدانی بالایی می باشد و به دلیل داشتن اسید آمینه و ویتامین های مختلف باعث تقویت موی سر می شود.

قارچ شاه صدف

یکی از خوشمزه ترین انواع قارچ ها ، قارچ صدفی می باشد. ساقه گوشتی این قارچ باعث محبوبیت آن شده است .این قارچ خاصیت دارویی نظیر ضد فشار خون بالا، آنتی اکسیدان، ضد کلسترول بالا، ضد تومور، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ، ضد التهاب، ضد پوکی استخوان دارد.

 

 

مرحله ششم : ایجاد حساب بانکی تجاری رسمی و دریافت کارت

در هنگام راه اندازی شغل پرورش قارچ ، باز کردن حساب‌های بانکی و اعتباری اختصاصی در جهت حفاظت از دارایی‌های شخصی ضروری است. هنگامی که حساب‌های شخصی و تجاری شما با هم ترکیب می‌شوند، دارایی‌های شخصی شما (خانه، ماشین و سایر اشیاء با ارزش) در صورت شکایت ازکارگاه تولیدی قارچ شما در معرض خطر قرار می‌گیرند.

 

 

مرحله هفتم: خرید نرم افزار حسابداری پرورش قارچ

ثبت مخارج مختلف و منابع درآمد برای درک عملکرد مالی کسب و کار شما بسیار مهم است. پرورش قارچ از محبوب ترین مشاغل خانگی پردرآمد است.نگه داشتن حساب‌های دقیق این درآمدها به کمک انواع نرم افزار حسابداری، محاسبات مالیاتی سالانه شما را بسیار ساده می‌کند. با نرم افزار حسابداری پرورش قارچ محک می‌توانید بدون محدودیت محصولات متنوع با دسته‌بندی مختلف تعریف کرده و به هر یک قیمت‌های متفاوت اختصاص دهید. شما می‌توانید مشتریان را گروه بندی کنید، اطلاعات مربوط به هر مشتری را ثبت، ویرایش و حذف نموده و نیز، اشتراک ایجاد کنید. همچنین می‌توانید سریع و راحت، برای چند مشتری به طور هم‌زمان فاکتور صادر کنید. حتی امکان سفارشی‌سازی و افزودن هزینه ارسال، حق سرویس، مالیات و… را نیز به فیش فاکتور خواهید داشت.

 

 

مرحله هشتم : مجوزهای لازم را کسب کنید

عدم دریافت مجوزهای لازم می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود یا حتی باعث تعطیلی کسب و کار شما گردد. پس در همان مراحل اولیه راه اندازی سالن پرورش قارچ نسبت به دریافت مجوزهای مربوطه اقدام کنید.

 

مرحله نهم: برند کارگاه پرورش قارچ خود را تعریف کنید

برند و نام تجاری شما همان چیزی است که هویت قارچ فروشی شما را تعیین می کند. یک برند قوی به کسب و کار شما کمک می‌کند تا از رقبا متمایز شوید و پس از یک بار استفاده از قارچ ها در خاطر مشتریانتان بمانید .

 

 

مرحله دهم : راه اندازی قارچ فروشی اینترنتی

بعد از تعریف برند خود ، قدم بعدی ایجاد یک وب سایت برای کسب و کارتان است. وب سایت در حقیقت همانند یـک تابلوی مغازه و یا ویترین کارگاه پرورش قارچ شما اســت و کسب و کار شما توسط وب سایت در معرض عموم مشتریان قرار می‌گیرد. نکته مهمی که وجود دارد این است کـه مشتریان شـما از یک محله و یا حتی یک شهر نخواهد بود بلـکه تمام کسانی که از بستر اینترنت استفاده می‌کنند، می‌توانند مشتریان کسب و کار شـما باشند. راه اندازی قارچ فروشی آنلاین باعث افزایش تعداد مشتریان شده و به رشد کسب و کار شما کمک خواهد کرد.همچنین از فروش در شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام غافل نشوید.