صفر تا صد پرورش قارچ دکمه ای
پروش قارچ فرآیندی پرسود و رو به رشد در صنایع غذایی به شمار می‌آید که به مرور به طرفداران آن افزوده می‌شود. در زمان‌هایی که پروش قارچ به تازگی رونق گرفته بود، کمپوست را به سینی‌های قارچ می‌ریختند و به کمک بذر، عمل تلقیح را انجام می‌دادند. بعد از ۹ هفته، زمانی که «توده قارچی» (Mycelium) به اندازه کافی رشد کرد، برداشت قارچ انجام می‌شد. در این آموزش، ابتدا مراحل پرورش قارچ صنعتی را مورد بررسی قرار می‌دهیم و در ادامه، روش‌های مختلف پرورش قارچ در منزل را بیان می‌کنیم.
مراحل پرورش قارچ صنعتی
روش پرورش قارچ تفاوت چندانی با گذشته نکرده اما مراحل آن برای برداشت مناسب، دچار تغییراتی شده است. از جمله تغییرات اساسی در پرورش قارچ، می‌توان به تهیه کمپوست‌های آماده برای پرورش‌دهندگان قارچ اشاره کرد. پرورش قارچ را می‌توان در ۵ مرحله توضیح داد.
تهیه کمپوست
رشد قارچ‌ها با کمپوست آغاز می‌شود. برای آماده‌سازی کمپوست از کود اسب بهره می‌گیرند. در ادامه، کاه، ژیپس (گچ)، کود مرغی و آب را به کود اسب اضافه می‌کنند. در حقیقت، برای اینکه ساختار کمپوست را بهبود دهند، از کاه استفاده می‌کنند و ژیپس بمنظور تنظیم خاصیت اسیدی بکار می‌رود. مواد مغذی کمپوست را هم کود اسب و مرغ تشکیل می‌دهند. کمپوستی که با این روش تهیه می‌شود، مانند خاک جنگل، رنگ قهوه‌ای تیره دارد و ذرات کاه در آن پراکنده‌اند و منبعی بسیار مغذی برای رشد قارچ‌ها به شمار می‌آید.
بذرباشی
با گذر کمپوست از یک تونل، در دمای 57-60 درجه سانتی‌گراد، آن را پاستوریزه می‌کنند تا تمامی باکتری‌های موجود از بین بروند. کمپوست جهت طی شدن مراحل بلوغ، تا ۶ روز داخل تونل باقی می‌ماند. در ادامه، کمپوست را با بذر (اسپان) مخلوط می‌کنند تا توده‌ای مولد قارچ، موسوم به «میسلیوم» (Mycelium) تولید شود. سپس، کمپوست را به تونل دیگری منتقل می‌کنند تا میسلیوم در درون کمپوست پراکنده شود.
میسلیوم رشد سریعی دارد به طوریکه بعد از دو هفته به طور کامل در کمپوست پراکنده می‌شود و به حالتی می‌رسد که برای پرورش قارچ مناسب باشد. در این زمان، کمپوست همانند کود گیاهی و به رنگ قهوه‌ای روشن است. با توجه به مواردی که مطرح شد، بسیاری از پرورش‌دهندگان قارچ، بذر مورد نیاز برای پرورش قارچ را تولید نمی‌کنند چراکه فرآیند پیچیده‌ای است.
بستر قارچ
کومپوست تهیه شده را به جعبه‌های بزرگ فولادی موسوم به «بستر قارچ» (Mushroom Beds) منتقل می‌کنند. این بسترها در داخل اتاقهایی تاریک قرار دارند که به سلول معروف هستند. دمای سلول‌ها را در در حدود 23 درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کنند.بمنظور حفظ رطوبت، لایه‌ای از کودگیاهی (خاک پوششی) را در بالای کمپوست قرار می‌دهند. در طول یک دوره شش روزه، در هر دو متر مربع از این سلول‌ها، ۲۰-۲۵ لیتر آب اضافه می‌شود زیرا در ادامه به رطوبت بیشتری نیاز داریم. بعد از این فرآیند، قارچ‌ها دو روز فرصت دارند تا رشد خود را تکمیل کنند.
پین‌دهی
قارچ‌ها به طور معمول در فصل پاییز رشد می‌کنند. در نتیجه، با ایجاد شرایط پاییزی می‌توان در طول سال به پرورش قارچ پرداخت. به همین منظور، دمای سلول را در طول چهار روز، به آرامی از ۲۳ به ۱۷ درجه سانتی‌گراد می‌رسانند. با تکمیل رشد میسلیوم‌ها، کاهش دما ادامه پیدا می‌کند. برای رویش قارچ‌ها، باید به کمک کاهش دما، «شوک دهی» (Temperature Shock) انجام شود و این همان چیزی است که در طبیعت رخ می‌دهد. رشد میسلیوم‌ها به آرامی در پاییز انجام می‌شود و بعد از یک شوک دمایی در اوایل آبان‌ماه، قارچ‌ها شروع به رشد خواهند کرد. در حقیقت، میسلیوم‌ها شروع به جوانه زدن می‌کنند که در ادامه، به قارچ تبدیل می‌شوند.
برداشت محصول
بعد از تمامی مراحل بالا، دما را در ۱۸ درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کنند و تحت این شرایط، در هر هفته قارچ‌ها ۳ سانتیمتر رشد می‌کنند. در هفته سوم، اولین «فلاش» (Flush) از قارچ، برداشت می‌شود. برداشت قارچ‌ها برای فروش تازه، به صورت دستی انجام می‌شود حال‌آنکه قارچ‌های کنسروی را با روش‌های مکانیکی برداشت می‌کنند. برداشت این محصول با دست، حفظ بستر قارچ را به همراه دارد. به طور متوسط، در هر ساعت بین 18-30 کیلوگرم قارچ، به صورت دستی برداشت می‌شود.
۹ روز بعد از فلاش اول، فلاش دوم را می‌توان برداشت کرد. در ابتدا، سلول را به کمک بخار، پاستوریزه می کنند. در طول این فرآیند، دمای سلول در مدت زمان هشت ساعت، به ۷۰ درجه سلسیوس می‌رسد. پس از پاستوریزه کردن، کمپوست از بستر حذف می‌شود تا پس از تمیز کردن، به طور مجدد با کمپوست پر شود.
بدون دیدگاه