قارچ خوراکی چگونه تولید می شود

پرورش قارچ کسب و کاری زود بازده است که نیاز به سرمایه اولیه زیادی هم ندارد. علاقه مندان به کار تولیدی در خانه می توانند با پرورش قارچ در منزل به سودی تضمین شده و منطقی دست پیدا کنند. برای این کار باید با نحوه آموزش پرورش قارچ بیشتر آشنا شوید ریسک سرمایه گذاری تولید قارچ در مقایسه با دیگر کسب و کارهای حرفه ای، بسیار کمتر است. سودآوری، تضمین سرمایه، ریسک مالی اندک، سادگی کار و بازار فروش خوب از مواردی است که باعث شده تا بسیاری از شهرنشین ها هم وارد صنعت پرورش قارچ شوند. انواع قارچ صدفی، قارچ دکمه ای و غیره در صورت پرورش اصولی به خوبی رشد می کنند.

تاریخچه پرورش قارچ

مصرف قارچ از دوران پیش از تاریخ و احتمالاً در دوره شکار شروع شده ولی کشت قارچ تا سال های زیادی مرسوم نبوده است. در ابتدا قارچ ها تنها از راه جمع آوری در طبیعت به دست می آمدند و هیچ گونه ای از قارچ زیر کشت قرار نداشت. حتی امروزه تنها گونه هایی محدود از قارچ قابل کشت در شرایط گلخانه ای هستند و بسیاری از قارچ های خوراکی همواره به طور مستقیم از طبیعت برداشت می شوند.

مصری ها قارچ را گیاه جاودانگی می دانستند و تنها فراعنه اجازه خوردن قارچ را داشتند. رومی های باستان قارچ را غذای خدایان لقب داده اند ولی این روزها همه مردم می توانند قارچ خوراکی را در غذای روزانه مصرف کنند. امروزه انواع قارچ صدفی و قارچ دکمه ای در آشپزخانه های ایرانی هم راه پیدا کرده اند.

در سال ۱۹۰۳ کشت ترافل جمع آوری شده از زیر درختان بلوط آغاز شد. پیش از این و تا پایان جنگ جهانی دوم، قارچ ترافل تنها از طبیعت جمع آوری می شد. کشت این نوع قارچ به صورت معمول ممکن نیست و قارچ همزیستی خوبی با ریشه های درختان بلوط دارد. در سال ۱۹۷۲ تلاش های زیادی برای پرورش قارچ در مزارع و بقایای درختان بلوط انجام شد که در ابتدا موفقیت آمیز نبود.

پرورش قارچ چه مزایایی دارد؟

تولید قارچ در ایران از نمونه های عملی است که توانسته اشتغال دائمی برای افراد ایجاد کند. تقریباً هر ۵ تن کمپوست قارچ دکمه ای در ماه یک شغل ایجاد می کند و این خیلی عالی است چون در اوضاع اقتصادی فعلی کارآفرینی و تولید محصولات غذایی در درجه اول اهمیت قرار دارد. انواع قارچ خوراکی دارای ارزش غذایی بالایی هستند و می توانند ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن را تامین کنند. مصرف قارچ در طب سنتی و درمان گیاهی نیز توصیه شده است. پرورش قارچ شغلی مفید و مورد نیاز جامعه امروزی است که مزایای زیادی را برای تولید کنندگان به همراه دارد برخی از مهم ترین مزایای پرورش قارچ عبارتند از:

پرورش قارچ زود بازده است

بازگشت سرمایه مهم ترین اصل در کسب و کارهای موفق است. تولید قارچ از شغل هایی است که از ایده تا اجرا و کسب سود همگی در زمانی بسیار کوتاه عملی می شود. برای مثال درباره قارچ دکمه ای باید گفت از زمان ورود کمپوست قارچ (کشت کمپوست که به زمان مخلوط کردن بذر با کمپوست قارچ گفته می شود) تا زمانی که اولین موج (که اولین فلش نیز گفته می شود) محصول قارچ را برداشت می کنید، یعنی دوره انتظار در حدود ۳۵ روز و تا پایان باردهی کامل محصول (مجموعا سه فلش باردهی) حدود هشت هفته زمان صرف می شود. بدون تردید پرورش قارچ در میان دیگر محصولات کشاورزی دوره رشد کوتاه تری دارد. پروسه تولید قارچ از ابتدا تا انتها در مدت زمان کوتاه ۲ ماهه انجام خواهد شد.

تنوع زیاد قارچ های خوراکی

روش پرورش قارچ، با توجه به نوع قارچی که قصد تکثیر آن را دارید، متفاوت است. در واقع همه قارچ ها به یک صورت رشد نمی کنند و کمپوست قارچ (یا بستر کشت) هر قارچ با گونه های قارچ دیگر فرق دارد. قارچ دکمه ای، قارچ گانودرما، قارچ صدفی، قارچ دنبلان کوهی و قارچ شیتاکه نمونه های رایج و ارزشمندی هستند که اغلب برای پرورش قارچ در منزل و یا سالن پرورش قارچ انتخاب می شوند. تنوع قارچ های خوراکی بیش از ۴۰ گونه بوده که هر کدام شرایط رشد و تکثیر ویژه ای دارند. بتابراین همه تولید کننده ها می توانند یکی از انواع قارچ های خوراکی را برای تولید انبوه انتخاب کنند.

پرورش قارچ در فضای بسته

بر خلاف دیگر محصولات کشاورزی برای پرورش قارچ نیازی به زمین های هکتاری و حاصلخیز وجود ندارد مثلاً در مقیاس صنعتی با حدود هشت سالن ۱۰۰ متر مربعی سطح زیربنا می توان حدود ۲۵۰تن قارچ در سال تولید کرد و البته هم امکان تولید قارچ خانگی در فضای بسته و در سالن پرورش قارچ صنعتی وجود دارد و کمبود زمین غنی برای کشاورزی که یک معضل بزرگ برای کشاورزان در سراسر جهان است و همچنین مشکلات زیست محیطی، آلودگی آب ها، تغییرات جوی، دمای هوا هیچکدام در فرایند رشد و پرورش قارچ تاثیر چندانی نداشته و باروری محصول را محدود نمی کنند؛ زیرا تولید قارچ در سالن های سرپوشیده و تحت شرایط کنترل شده انجام می شود و همه نیازهای رشد قارچ نظیر دما، رطوبت و تغذیه در نظر گرفته می شود بنابراین در همه چهار فصل سال می توان قارچ های سالم و با کیفیت تولید کرد.

راه های فروش قارچ

به طور کلی پرورش دهندگان می توانند محصولات تولیدی خود را از ۳ راه به فروش برسانند:

۱-پیدا کردن بازار فروش محلی

اگر در زمینه بازاریابی و فروش محصول تجربه خوبی دارید، محصولات را به صورت مستقیم به فروش برسانید که به آن پخش مویرگی گفته می شود سود حاصله از پرورش قارچ در فروش مستقیم همیشه بیشتر است عرضه مستقیم بار به میادین و یا فروش به سوپرمارکت ها و فروشندگان لوازم فست فود و فروشندگان فست فود. اگر مقدار محصول تولید شده در حد کمتری است می توانید با سوپری محل قرارداد ببندید ولی در مقیاس بیشتر می بایست بازار فروش بزرگتری را پیدا کنید.

۲- فروش قارچ به صورت عمده

خریداران عمده محصولات کشاورزی و انواع قارچ، دلالان و ویزیتورها هستند. ویزیتورها همیشه آماده خرید محصولات سالن پرورش قارچ هستند و حتی خود برای خرید اقدام می کنند. در این مورد نیازی به بازاریابی های معمول نیست و همه کارها توسط این افراد انجام می شود. رایج ترین راه برای فروش یکجای محصول قارچ، فروش به دلالان است که البته یک مشکل جدی دارد. دلالان همیشه قیمت خرید کمتری را پرداخت می کنند ولی مشتری دائمی همه تولیدات قارچ هستند. برای همین توصیه می شود که همزمان محصول خود را هر چقدر هم محدود باشد به چند نفر بفروشید.

۳- صادرات قارچ

با توجه به فضای افزایش نرخ ارز و نگرانی مردم از افزایش هزینه های زندگی، بر عکس برای تولید کنندگان قارچ موقعیت بسیار خوبی پیش آمده تا از این فضا نهایت استفاده را ببرند و در حال حاضر که در حال نگارش این مقاله هستیم صادرات قارچ رونق بسیار خوبی گرفته است و تولید کننده های بزرگ و کوچک با هم و با همکاری هم، بار صادرات قارچ را به کشورهای همسایه مثل عراق و امارات و کویت و قطر و حتی روسیه را تامین می کنند و ظرف این ده سال گذشته فضا به این خوبی برای صادرات قارچ فراهم نبوده است.