آموزش پرورش قارچ به طور کامل در منزل

امروزه با درک این واقعیت که جهان با محدودیت های آب و خاک و عوامل موثر در تولید مواجه است ، بنابراین با به کارگیری علوم و فنون جدید ، کشاورزی به سوی تولید در فضاهای محدود و تحت کنترل رفته است . به جای کشت در مساحت های بسیار وسیع ، تولید

گلخانه ای در طبقات متعدد استقبال می شود . یکی از زمینه های تولیدی جدید ، پرورش قارچ خوراکی است . قارچ خوراکی نه تنها به عنوان یک ماده غذایی که سرشار از مواد معدنی ، پروتئین ، ویتامین های k ، d ، b و کلسیم ، فسفر ، منیزیم ،مس ، کروم و همه ی

آمینواسیدها می باشد . پرورش قارچ دکمه ای درمنزل در بسیاری از کشورهای جهان طرفداران زیادی دارد . می تواند تولید صنعتی آن اشتغال زایی ره به همراه داشته باشد .

اهمیت پرورش قارچ :

ماشینی شدن زندگی مردم ، کم شدن تحرک افراد و بالا بودن درصد چربی گوشت های حیوانی مردم بیشتر به سمت غذاهایی می روند که هم و پروتئین بالایی داشته باشد و هم سلامتی آنها را تهدید نکند .

صنعت پرورش قارچ تفاوت بسیار زیادی از لحاظ کاهش مصرف آب نسبت به بقیه محصولات کشاورزی دارد . این صنعت همچنین از ضایعات کشاورزی در امر تولید و مزایای تغذیه ای که دارد ، دارای برتری می باشد .

پرطرفدارترین قارچ ها :

قارچ دکمه ای سفید رنگ جزء پرطرفدارترین و محبوب ترین دسته قارچ ها می باشد . که دارای ساقه ضخیم و کوتاهی است که روی آن را پرده دو غشایی فرا گرفته است . کلاهک آن صاف ، سفید ، ضخیم گوشتی و محدب است که به مرور زمان مسطح می شود .

پرورش قارچ :

تکنیک های کشت قارچ شناخته شده است به طور مثال قارچ دکمه ای و یا قارچ صدفی رشد سریع تری دارند نسبت به قارچ شتاکه . بنابراین این که چه قارچی را برای پرورش انتخاب کنید به مواد اولیه قابل دسترس در محیط اطراف ما و مکان کشت آن بستگی دارد. اگر در

منزل مکان مناسبی برای کاشت و پرورش قارچ دارید همین الان برای درآمدزایی اقدام کنید . چون به دلیل کوچیک بودن محیط تولید قارچ ها کیفیت بسیار بهتری دارند و می توانید به قیمت بالاتری به سوپر مارکت ها بفروشید .همانطور که گفته شد هر قارچ تکنیک خاص

خود را دارد و می توان آنها را در محیط تاریک پرورش داد . هر مقدار نوری را به جز نور مستقیم خورشید را تحمل کند . برای پرورش قارچ به موارد زیر توجه فرمایید .

بهترین زمان پرورش قارچ :

ماه های مهر تا آذر بهترین زمان است . اگر امکانات تهویه هوا و متعادل کردن درجه حرارت محیط فراهم باشد میتوانید پرورش قارچ دکمه ای درمنزل را در ماه های دیگر سال انجام داد .

تهیه اتاق و مکان پرورش قارچ :

برای پرورش قارچ نیازی نیست که یک طبقه آپارتمان و… داشته باشید بلکه یه مکان مثل زیرزمین می توان با رعایت شرایط مناسب که در ادامه توضیح داده می شود برای پرورش مناسب است . در کشورهای پیشرفته در چادر های مسافرتی بزرگ یا با پلاستیک های سیاه

برای خود اتاقک پرورش قارچ آماده می کنند . اتاق پرورش باید عایق بندی شده و تمیز و بهداشتی باشد . باید به طور مرتب ضدعفونی شود . هرگونه آلودگی و یا تبادل هوایی با بیرون باعث رشد باکتری و حشرات مضر می شود و کیفیت قارچ تحت تاثیر قرار می گیرد .

عرض مکان پرورش بایدبه گونه ای باشد که بتوان از راهروهایی که برای آن تعبیه شده به راحتی عبور کرد ( تقریبا ۷۰ سانتی متر) و عرض طبقات پرورش قارچ را نیز حداکثر ۱۸۰ در نظر بگیرید تا بتوان از دو طرف به وسط بسته قارچ دسترسی داشته باشید و اگر طبقات به دیوار

چسبیده بود حداکثر ۹۰ سانتی متر قرار دهید . می توانید جعبه هایی به ابعاد ۶۰ در ۹۰ سانتی متر و عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر آماده کنید و کاشت قارچ را در آن انجام دهید . با هزینه کمتر هم می توان از کیسه های پلاستیکی با عمق حدود ۴۵ سانتی متر و قطر ۵۰ سانتی متر

استفاده کرد . این روش به دوصورت قفسه بندی برای استفاده بیشتر از فضا و یا با فاصله مناسب کف سالن قرار دهید .

تهویه ی مناسب :

در اتاق کشت تهویه باید به گونه ای باشد که به طور یکنواخت هوا در جریان باشد و نباید روی سطح کشت بیش از حد هوا باشد . با داشتن تهویه مناسب اکسیژن بیشتری وارد محیط کشت می کنید که بسیار برای رشد آنها اهمیت دارد . همچنین تامین دی اکسید کربن

برای فتوسنتز ، کاهش دمای اتاق و کاهش رطوبت به ویژه در زمستان را انجام می دهد .

دمای هوا :

دمای هوای مناسب باعث رشد قارچ ها و همچنین در زمان برداشت قارچ ها که زودتر اتفاق بیفتد تاثیر خیلی زیادی دارد . اگر دما بین ۱۸ نا ۲۵ درجه سانتی گراد باشد محصول بسیار بالایی خواهید داشت .

درجه حرارت بستر :

درجه حرارت مناسب برای بستر حدود ۱۴ درجه سانتی گراد است . چنانچه درجه حرارت بستر از ۱۴ درجه کمتر شود و درجه حرارت محیط به حدود ۵/۷ رسید باید اطراف بستر را با پارچه ضخیم برا جلوگیری از تبادل حرارت پوشاند . اگر درجه حرارت ۵/۱۴ برسد ، سرعت رشد

قارچ ها بیشتر می شود .

رطوبت و آبیاری :

قارچ دکمه ای خیلی سریع به رطوبت بالا یا پایین واکنش نشان می دهد . بهترین درجه رطوبت بین ۸۵ تا ۹۵ درصد است . اگر سطح رطوبت از این مقدار کمتر باشد باعث می شود کلاهک قارچ ترک بخورد و یا لک دار شود . بنابراین باید در مکان های مختلف رطوبت سنج

نصب شود و به طور مرتب بازدید کنید . اگر سطح بستر خشک شود ، نیاز به آبیاری دارد . بدین صورت که روی سطح خاک تا حدی آب بپاشید که آب در سطح بستر جاری نشود . بنابراین عامل بسیار مهمی است که به آن باید دقت کنید تا باعث پایین آمدن کیفیت محصول

نشود.

مراحل پرورش قارچ دکمه ای :

مرحله اول : تهیه کمپوست

کمپوست ترکیبی از مواد پوسیده است که از مواد گوناگون به دست می آید . کمپوست یک محیط غذایی یکنواخت است که دارای خصوصیات لازم جهت رشد قارچ را دارد و از هرگونه عوامل و ویروسی عاری می باشد . برای قارچ دکمه ای از بقایای گیاهان و کودهای حیوانی

مثل اسب ، مرغ ، کود ازت و سنگ گچ استفاده می شود که اندازه و نسبت های گوناگون را با هم ترکیب می کنند . کمپوست در محیط های سیمانی تهیه می شود و سطح آن را بالاتر می گیرند تا آب به راحتی از آن خارج شود . تهیه کمپوست بسیار سخت گیر و وقت گیر

است ودر منزل مقرون به صرفه نیست . بهتر است که آن را از محل های فروش کمپوست خریداری و تهیه گردد . از نشانه های آماده بودن کمپوست این است که بوی آمونیاک ندهد و بدبو نباشد ، رنگ قهوه ای یکنواخت ، بدون چسبندگی و نرم بودن آن و رظوبت کافی

داشته باشد . یعنی هنگامی که کمپوست را با دست فشار دهید ، آب چکه نکند ولی کف دست را خیس کند .

مرحله دوم : بذر پاشی

بذر ماده ی اولیه جهت تکثیر قارچ است . با تهیه بذر مرغوب محصول باکیفیت تر و بهتری به دست می آورید . بذر باید سفید باشد و این سفیدی ناشی از رشد میسیلیوم باشد .همچنین بذر باید نارس نباشد و حاوی بافت فلافی نباشد . بسته بندی بذر مناسب و حاوی فیلتر

پنبه ای باشد. بذر پاشی قارچ دکمه ای روش خاصی ندارد و کافی است روی سطح کمپوست پخش شود .

مرحله سوم : خاک پوششی و ریسه دوانی در آن

بعد از گذشت ۱۲ تا ۱۴ روز بعد از مرحله کمپوست و بذر پاشی ، روی آن را یک لایه خاک پوچ یا پرزدار قرار می دهید . تا مرحله قبل از خاک دهی سطح کمپوست حدودا ۷۰درصد سفید باشد . خاک دهی باید به گونه ای باشد که ۴ سانت روی سطح کمپوست را پوشانده شود .

دمای داخل کمپوست از ۲۳ درجه پایین تر و از ۲۸ درجه بالاتر نرود ، زیرا باعث نابودی قارچ می شود . از فواید خاک پوششی می توان به موارد زیر اشاره کرد . از نفوذ آب بیشتر ، آفات ، حشرات ، آلودگی به ویروس و باکتری ها و … به درون کمپوست جلوگیری می کند . PH

محیط قارچ را خنثی می کند . قارچ ها به صورت سرپایی در بستر قرار می گیرند و روی یکدیگر خم نمی شوند . باعث برداشت تمییز و یکدست قارچ ها از بستر میشود .

مرحله چهارم : رافلینگ

شخم زدن یا زیر و رو کردن خاک پوششی در کاشت قارچ را رافلینگ می گویند . فایده رافلینگ جلوگیری از رشد توده ایی قارچ ها و تو پر شدن و سنگین شدن قارچ می شود . به دوصورت می توان انجام داد .

رافلینگ سطحی که در روزهای پنجم یا ششم بعد از خاک دهی با انگشتان حدود ۲ سانتیمتر در خاک شیارهایی را ایجاد کرد .

رافلینگ عمیق که در روز چهارم خاک دهی ، خاک پوششی را به طور کامل زیرورو کرده .

مرحله پنجم : شوک دهی

شوک دهی قارچ دکمه ای را از مرحله رویشی به مرحله زایشی انتقال میدهد و باعث تحریک میسیلیوم های موجود می شود . یعنی دما و CO2 را کاهش داده و شرایط ویژه ای را برای میسیلیوم ها فراهم می کنید ، تا وارد فاز زایشی شود و تولید اندام بارده قارچ شود . بعد از

۷ تا ۱۰ روز بعد از خاک دهی انجام می شود . ۸۰ درصد سطح باید سفید شده باشد . طی دو روز دمای محیط ۱۵ یا ۱۸ درجه سانتیگراد پایین بیاورید و در روز چهارم با انجام عمل شوک دهی دما را به ۱۹ درجه برسانید . توجه داشته باشید میزان رطوبت بستر هرگز نباید به کمتر

از ۹۰ درصد برسد .

برداشت محصول :

وقتی کلاهک قارچ پهن شد و به قطر آن به ۵ الی ۷ سانت رسید ، زمان برداشت آن رسیده است . از این مرحله هر روز باید یکبار سطح بستر را نگاه کنید و قارچ های رسیده را جمع آوری کنید . برای برداشتن قارچ کافی است که کلاهک آن را در دست بگیرید و یک پیچ به آن

داده تا پایه آن از بستر جدا شود .

قارچ بسیار حساس است و سریعا بعد از برداشت کیفیت خود را از دست می دهد . بنابراین برای جابجایی و نگهداری آن باید دقت کنید و از هرگونه فشار به آن خودداری کنید تا کلاهک آن قهوه ای نشود . قارچ برداشت شده در دمای محیط تا ۴۸ ساعت قابل نگهداری است

. در دمای ۴ درجه سانتی گراد به مدت ۶ الی ۷ روز می توان نگهداری کرد . بهتر است بلافاصله بعد از برداشت داخل ظروف پلاستیکی بسته بندی کنید و با یک لایه سیلفون روی آن را بپوشانید .