چگونه میتوانیم قارچ پرورش دهیم؟
مراحل پرورش قارچ صنعتی
روش پرورش قارچ تفاوت چندانی با گذشته نکرده اما مراحل آن برای برداشت مناسب، دچار تغییراتی شده است. از جمله تغییرات اساسی در پرورش قارچ، می‌توان به تهیه کمپوست‌های آماده برای پرورش‌دهندگان قارچ اشاره کرد. پرورش قارچ را می‌توان در ۵ مرحله توضیح داد.
تهیه کمپوست
رشد قارچ‌ها با کمپوست آغاز می‌شود. برای آماده‌سازی کمپوست از کود اسب بهره می‌گیرند. در ادامه، کاه، ژیپس (گچ)، کود مرغی و آب را به کود اسب اضافه می‌کنند. در حقیقت، برای اینکه ساختار کمپوست را بهبود دهند، از کاه استفاده می‌کنند و ژیپس بمنظور تنظیم
خاصیت اسیدی بکار می‌رود. مواد مغذی کمپوست را هم کود اسب و مرغ تشکیل می‌دهند. کمپوستی که با این روش تهیه می‌شود، مانند خاک جنگل، رنگ قهوه‌ای تیره دارد و ذرات کاه در آن پراکنده‌اند و منبعی بسیار مغذی برای رشد قارچ‌ها به شمار می‌آید.
یک متر مربع کمپوست – در حدود ۹۰ کیلوگرم – می‌تواند تا ۳۵ کیلوگرم قارچ تولید کند. البته بعد از برداشت محصول، نمی‌توان به طور مجدد از کمپوست استفاده کرد اما در موارد مختلف دیگری جهت بهبود خاک، می‌توان از آن بهره برد.
بذرباشی
با گذر کمپوست از یک تونل، در دمای 57-60 درجه سانتی‌گراد، آن را پاستوریزه می‌کنند تا تمامی باکتری‌های موجود از بین بروند. کمپوست جهت طی شدن مراحل بلوغ، تا ۶ روز داخل تونل باقی می‌ماند. در ادامه، کمپوست را با بذر (اسپان) مخلوط می‌کنند تا توده‌ای مولد
قارچ، موسوم به «میسلیوم» (Mycelium) تولید شود. سپس، کمپوست را به تونل دیگری منتقل می‌کنند تا میسلیوم در درون کمپوست پراکنده شود.
میسلیوم رشد سریعی دارد به طوریکه بعد از دو هفته به طور کامل در کمپوست پراکنده می‌شود و به حالتی می‌رسد که برای پرورش قارچ مناسب باشد. در این زمان، کمپوست همانند کود گیاهی و به رنگ قهوه‌ای روشن است. با توجه به مواردی که مطرح شد، بسیاری از
پرورش‌دهندگان قارچ، بذر مورد نیاز برای پرورش قارچ را تولید نمی‌کنند چراکه فرآیند پیچیده‌ای است. برخی از کارخانجات به کمک تلقیح دانه‌ها توسط هاگ‌ها، بذر مورد نیاز را تولید می‌کنند. ابتدا، دانه‌ها را بمنظور جلوگیری از آفت و حفظ رطوبت، استریلیزه می‌کنند. لازم به
ذکر است که ۱۰ کیلوگرم هاگ، به تلقیح ۵۰۰ کیلوگرم دانه منجر می‌شود.
دانه‌های حاصل را در کیسه‌ای به مدت ۲ هفته و در دمای ۲۵ درجه سلسیوس قرار می‌دهند. پس از آن، کیسه‌ها را به یخچالی با دمای ۲ درجه سانتی‌گراد منتقل می‌کنند تا سخت شوند. با این کار، بدون از دست دادن میسلیوم‌ها، تا ۶ ماه می‌توان از این بذرها استفاده کرد.
بستر قارچ
کومپوست تهیه شده را به جعبه‌های بزرگ فولادی موسوم به «بستر قارچ» (Mushroom Beds) منتقل می‌کنند. این بسترها در داخل اتاقهایی تاریک قرار دارند که به سلول معروف هستند. دمای سلول‌ها را در در حدود 23 درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کنند. بمنظور حفظ رطوبت،
لایه‌ای از کودگیاهی (خاک پوششی) را در بالای کمپوست قرار می‌دهند. در طول یک دوره شش روزه، در هر دو متر مربع از این سلول‌ها، ۲۰-۲۵ لیتر آب اضافه می‌شود زیرا در ادامه به رطوبت بیشتری نیاز داریم. بعد از این فرآیند، قارچ‌ها دو روز فرصت دارند تا رشد خود را
تکمیل کنند.
پین‌دهی
قارچ‌ها به طور معمول در فصل پاییز رشد می‌کنند. در نتیجه، با ایجاد شرایط پاییزی می‌توان در طول سال به پرورش قارچ پرداخت. به همین منظور، دمای سلول را در طول چهار روز، به آرامی از ۲۳ به ۱۷ درجه سانتی‌گراد می‌رسانند. با تکمیل رشد میسلیوم‌ها، کاهش دما ادامه
پیدا می‌کند. برای رویش قارچ‌ها، باید به کمک کاهش دما، «شوک دهی» (Temperature Shock) انجام شود و این همان چیزی است که در طبیعت رخ می‌دهد. رشد میسلیوم‌ها به آرامی در پاییز انجام می‌شود و بعد از یک شوک دمایی در اوایل آبان‌ماه، قارچ‌ها شروع به
رشد خواهند کرد. در حقیقت، میسلیوم‌ها شروع به جوانه زدن می‌کنند که در ادامه، به قارچ تبدیل می‌شوند.
به این جوانه‌های کوچک، «پین» (Pin) می‌گویند. در این مرحله، دمای هوا و رطوبت به رشد قارچ کمک می‌کند. در محیط مرطوب و دمای کم، پین‌های بیشتری بوجود می‌آیند که در نهایت، قارچ‌های کوچکی را تولید می‌کنند. به عکس، در دمای بالاتر، پین‌های کمتر و قارچ‌های
بزرگ‌تری به تولید می‌رسند.
برداشت محصول
بعد از تمامی مراحل بالا، دما را در ۱۸ درجه سانتی‌گراد حفظ می‌کنند و تحت این شرایط، در هر هفته قارچ‌ها ۳ سانتیمتر رشد می‌کنند. در هفته سوم، اولین «فلاش» (Flush) از قارچ، برداشت می‌شود. برداشت قارچ‌ها برای فروش تازه، به صورت دستی انجام می‌شود حال‌آنکه
قارچ‌های کنسروی را با روش‌های مکانیکی برداشت می‌کنند. برداشت این محصول با دست، حفظ بستر قارچ را به همراه دارد. به طور متوسط، در هر ساعت بین 18-30 کیلوگرم قارچ، به صورت دستی برداشت می‌شود.
۹ روز بعد از فلاش اول، فلاش دوم را می‌توان برداشت کرد. در ابتدا، سلول را به کمک بخار، پاستوریزه می کنند. در طول این فرآیند، دمای سلول در مدت زمان هشت ساعت، به ۷۰ درجه سلسیوس می‌رسد. پس از پاستوریزه کردن، کمپوست از بستر حذف می‌شود تا پس از تمیز
کردن، به طور مجدد با کمپوست پر شود.
پرورش قارچ به تخصص نیاز دارد
سالن‌داران و پرورش‌دهندگان قارچ، اسپان را با ترکیب دقیق مورد نیاز خود دریافت می‌کنند. همین امر در خصوص خاک پوششی هم صدق می‌کند. البته این بدان معنی نیست که پرورش‌دهندگان قارچ کار راحتی دارند. پرورش قارچ تنها یک امر ساده نیست که تنها با کنترل
دما به رشد مطلوب برسیم. فرقی نمی‌کند که چقدر تهیه کمپوست با دقت انجام شود. همواره، بارِ کمپوست جدید با قبلی تفاوت دارد. دانه‌بندی کمپوست‌ها و رطوبت آن‌ها نیز ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند.
پرورش قارچ در منزل
آن‌چه که تا اینجا مطرح شد، روش پرورش قارچ برای سالن‌دارن بود.. در ادامه سعی داریم تا با زبانی ساده، نحوه پرورش قارچ در منزل را شرح دهیم. پرورش قارچ در منزل را باید تمامی افراد علاقه‌مند به پرورش گیاهان امتحان کنند. پرورش قارچ در منزل به دلیل سادگی کنترل
نور و دما، به سادگی انجام می‌شود. در ادامه این آموزش قصد داریم تا به کمک سه روش مختلف، پرورش قارچ را توضیح دهیم.
حرارت دادن به سوبسترا
قبل از پرورش قارچ باید میسیلیوم موجود در اسپان، به خوبی در سوبسترا پراکنده شود. برای این کار، به گرما نیاز داریم. بعد از انتخاب سوبسترا، مقداری از آن‌را در ظرفی قرار دهید. اسپان و سوبسترا را به کمک ابزاری استریل شده، مخلوط کنید. ظرف را روی اجاق برقی یا
شوفاژ قرار دهید که دمای آن را روی ۲۱ درجه سانتی‌گراد تنظیم کرده باشید. این دما، همانطور که قبلا هم مشاهده کردید، برای رشد قارچ بسیار مناسب است. اگر چنین شرایطی فراهم نبود، ظرف سوبسترا را در مکان گرمی از خانه خود قرار دهید.
ظرف مورد نظر، با حفظ شرایط بالا، باید در مکان تاریکی قرار داشته باشد، در نتیجه، معمولا آن را به مدت سه هفته داخل فضایی تاریک همچون کابینت نگهداری می‌کنند. با این کار، میسلیوم قارچ در محیط سوبسترا پراکنده می‌شود.
محیط مناسب سوبسترا
بعد از دو هفته، سوبسترا را بررسی کنید که توده‌های قارچ به خوبی تشکیل شده باشند. در حقیقت، سوبسترا با کرک‌های سفیدرنگی پوشیده می‌شود که این فرآیند بین دو تا چهار هفته طول می‌کشد. بعد از این مرحله، ظرف سوبسترا را به محیط تاریک و سردی با دمای ۱۳
درجه سانتی‌گراد منتقل کنید. مکان‌هایی مثل زیرزمین برای این کار مناسب هستند.
برداشت محصول بعد از رشد کافی
در طول سه هفته، قارچ‌های کوچکی را مشاهده خواهید کرد. برای بهبود رشد آن‌ها، محیط را همچنان سرد، مرطوب و تاریک نگه‌دارید. وقتی کلاهک قارچ به طور کامل از ساقه فاصله گرفت، قارچ‌ها را به سادگی می‌توانید با انگشتان خود برداشت کنید، اما با این کار، به
قارچ‌های در حال رشد صدمه می‌زنید. به همین دلیل بهتر است تا از چاقویی تیز برای جداسازی قارچ‌ها استفاده کنید. برای استفاده از قارچ‌ها، حتما قبل از استفاده، آن‌ها را به خوبی بشویید. قارچ‌های برداشتی را در پاکت‌های کاغذی قرار دهید. با این کار، این قارچ‌ها را تا یک
هفته می‌توانید در یخچال نگهداری کنید.
بخش دوم: پرورش قارچ به کمک دانه‌های قهوه
در این بخش می‌خواهیم یاد بگیریم که چطور با استفاده از دانه‌های قهوه، قارچ مورد نظر خود را پرورش دهیم.
تهیه دانه‌های قهوه
دانه‌های قهوه، محیط بسیار مناسبی برای رشد قارچ‌ها مخصوصا قارچ‌های دکمه‌ای به شمار می‌آیند چراکه استریلیزه و بسیار مغذی هستند. به ازای ۵۰۰ گرم اسپان، به 2/5 کیلوگرم دانه قهوه نیاز داریم.
آماده‌سازی ظرف
برای این‌کار می‌توانید از ظرف‌های مخصوص یا پاکت شیر و بستنی استفاده کنید و چهار سوراخ کوچک در اطراف آن ایجاد کنید.
انتقال اسپان به ظرف
دستان خود را به خوبی با صابون‌های آنتی‌باکتریال بشویید. سپس اسپان را با دانه‌های قهوه مخلوط کنید. در این بین برای توزیع مناسب دانه‌های قهوه و اسپان، می‌توانید دانه‌های قهوه را با دست خرد کنید. در نهایت، ظرف مورد نظر را در داخل کیسه‌ای پلاستیکی قرار دهید
و به خوبی روی آن‌را بپوشانید.
قرار دادن ظرف در محیط مناسب
ظرف قهوه را در محیطی تاریک با دمایی بین ۱۸-۲۵ درجه سانتی‌گراد قرار دهید. این ظرف را به مدت ۲-4 هفته در این محیط قرار دهید تا به طور کامل سفید‌رنگ شود. در این حالت، میسلیوم، توده‌های قارچی را بر روی دانه‌های قهوه تشکیل می‌دهد.
برداشت محصول
با گذشت ۵-۶ روز، قارچ‌های کوچکی شروع به جوانه‌زدن می‌کنند. به اسپری کردن آب بر روی آن‌ها ادامه دهید و خواهید دید که در هر روز، اندازه آن‌ها دو برابر می‌شود. زمانی که کلاهک قارچ‌ها به آرامی به طرف بالا کشیده شدند، زمان برداشت قارچ‌ها فرا رسیده است.
بدون دیدگاه